پایتخت معنوی ایران در بحران تردد؛ زائران سرگردان، ناوگان فرسوده
ابراهیم فیروزیان :مشهد این کلانشهربا وجود جایگاه ویژه به عنوان پایتخت معنوی ایران و قطب اصلی زیارت در جهان اسلام، به علت نبود زیرساختهای کافی در حوزه حملونقل عمومی به معضلی جدی برای زائران وشهروندان تبدیل شده است.
شهر مشهد، سالانه میزبان بیش از ۳۰ میلیون نفر از سراسر ایران و اسلامی است. اما آنچه در سطح شهر مشاهده میشود، چیزی جز کمبود شدید اتوبوس، تاکسی و تأخیر در توسعه مترو و ضعف برنامهریزی ترافیکی نیست. به گفته بسیاری از افراد، مشکلات تردد درون شهری بهویژه در ایام پرتردد، زندگی روزمره شهروندان را مختل کرده و سفر زائران را نیز با چالشهایی همراه ساخته است.
ترافیک، ازدحام، نارضایتی؛ چالش های هر روز مشهد
ایستگاههای اتوبوس در خیابانهای پرتردد مانند امام رضا (ع)، احمدآباد، طبرسی و وکیلآباد وسایر خطوط بهطور روزانه تعداد زیادی از مسافران را مشاهده میکنند. فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی، کمبودشدید تاکسی، پوشش ناکافی خطوط مترو و عدم هماهنگی میان شیوههای حملونقل، همگی باعث افزایش زمان انتظارو نارضایتی عمومی میشود.
در گفتوگو با برخی زائران، مشخص شد که سیستم نامنظم حملونقل باعث سردرگمی آنها در مسیرهای منتهی به حرم شده است. یکی از زائران اهل اراک میگوید:
«از پایانه مسافربری تا حرم نه اتوبوس بود، نه تاکسی. این وضعیت برای شهر مشهد اصلاً قابل قبول نیست.»
هشدار: وضعیت نگران کننده است
پژوهشگران حوزه شهری و حملونقل معتقدند که اگر وضعیت فعلی به همین شکل ادامه یابد، نهتنها کیفیت زندگی در مشهد رنگ خواهد پرداخت، بلکه وجهه ملی و بینالمللی این شهر زیارتی نیززیر سوال خواهد رفت.
یک پژوهشگر حوزه حملونقل شهری در اینباره میگوید:
«مشهد باید از مدلهای موفق جهانی در حملونقل استفاده کند. این حجم زائر با حملونقل سنتی و کمظرفیت قابل مدیریت نیست. اتوبوسهای برقی، خطوط تندرو، متروی چندشیفت و تاکسیهای هوشمند نیاز مشهد فوری هستند.»
راهکارهایی برای خروج از بحران حملونقل مشهد
– افزایش سریع ناوگان حملونقل عمومی (اتوبوس، تاکسی، مینیبوس)
– تسریع در تکمیل خطوط نیمهکاره مترو خطوط ۳ و ۴
-توسعه خطوط اتوبوسرانی تندرو (BRT ایجاد) به ویژه از مناطق کمبرخوردار
– استفاده از سامانههای حملونقل هوشمند و اپلیکیشنهای یکپارچه شهری
– «مدیریت زیارت» برای هماهنگی میان نهادهای حملونقل، امنیتی و خدمات شهری
این بحران، تنها با اراده ملی قابل حل است
با توجه به مشکل و حجم زائرانی که از سراسر کشور و دنیا به مشهد سفر میکنند، به نظر میرسد این بحران از توان مدیریت محلی خارج است.
مشهد، بهعنوان پایتخت معنوی ایران، نیازمند ورود جدی دولت، حمایت ویژه مجلس و اختصاص بودجههای خاص از سوی سازمان برنامهها و برنامههای کشور است.
بدون حمایت ملی، مدیریت شهری بهتنهایی توان رفع این بحران فراگیر را ندارد. در حقیقت، حل بحران حملونقل عمومی مشهد، یک اولویت ملی است نه صرفاً محلی.
در پایان باید اذعان داشت:
مشهد تنها یک کلانشهر نیست؛ بلکه نماد فرهنگ، دین و میهماننوازی ایران اسلامی است. زائرانی که با عشق به امام رضا (ع) به این شهر میآیند، باید تجربهای شایسته و آسان از سفر داشته باشد.
وقت آن است که مشهد را، همانطور که «پایتخت معنوی ایران» میخوانیم، با خدماتی در شآن آن اداره شود.