معادله موفقیت در خراسان جنوبی؛ همصدایی عروس و مادرشوهر
خبریافت : در دل خراسان جنوبی، جایی که سنت هنوز با زندگی مردم تنیده است، عروس و مادرشوهر جوان با اتکا به مهارت و پشتکار، کسبوکاری خانگی را به برندی شناختهشده رساندهاند؛ مسیری که از یک دار پارچهبافی در بیرجند آغاز شد و امروز با حضور در دهها نمایشگاه ملی و بینالمللی، رد پای آنها را به بازارهای جهانی کشانده است.
به گزارش ایرنا در روزگاری که سایه سنگین مشکلات اقتصادی بر بسیاری از خانوادهها گسترده شده و اشتغال پایدار برای زنان، بهویژه در مناطق کمبرخوردار، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است، روایتهایی دیده میشود که همچون روزنهای از امید، توان و تابآوری زنان ایرانی را به تصویر میکشند. زنانی که نه با تکیه بر امکانات گسترده، بلکه با اتکا به تواناییهای خود، هنرهای بومی و پشتکار مثالزدنی، چرخهای از تولید و اشتغال را شکل میدهند و ثابت میکنند محرومیت جغرافیایی، مانعی برای خلق فرصت نیست.
در دل خراسان جنوبی، یکی از همین روایتها جریان دارد؛ داستان زنانی که از دل خانههای ساده کویری، با دستان خود ارزش افزوده میآفرینند، اقتصاد خانوادگی را استوار میکنند و در میان تمام دشواریها، مسیر تولید را تا بازارهای ملی و جهانی ادامه میدهند. داستان «زهرا جاهد» و «الهه دشتی»، نمونهای روشن از این تلاش بیوقفه است.
در یکی از محلات شهر بیرجند وارد خانه ای میشوم که هنوز بوی اصالت میدهد، وقتی از پلهها بالا میرفتم با استقبال گرم «زهرا جاهد» مواجه شدم بانوی کارآفرینی که توانسته با همت و همدلی همراه عروسش پای به عرصه تولید گذارد.
هر اتاق روایتی از یک بخش تولید دارد، کارگاه بافندگی، اتاق برش، واحد دوزندگی و بخش تولید محتوا زنجیره ای از کارگاه تولیدی است که ۲ بانوی کارآفرین با یکدیگر اداره می کنند.
بازنشستگی پایان راه نبود
در کنار خانم جاهد عروس جوانش، به نام «الهه دشتی» حضور دارد و این ترکیب برنده باعث شده تا از یک ایده به کارآفرینی برسند و بهعنوان خبرنگار، در نگاه این دو زن مفهوم مشترکی دیدم و آن اطمینان به مسیری بود که خودشان ساختهاند.
ابتدا خانم جاهد از سرگذشتش گفت این دختر شیراز که دست تقدیر سرنوشتش را در شهر بیرجند رقم زده سالها در کسوت معلمی به جامعه خدمت کرده است اما بعد از بازنشستگی تصمیم می گیرد جوری دیگر نقش آفرینی کند.
این بانوی کارآفرین وقتی به گذشته برمیگردد، به دارهای قدیمی خانه مادربزرگش اشاره کرد و با حسی آمیخته به دلتنگی و غرور اظهار کرد: در خانواده ما پارچهبافی سنتی قدمت دارد. لذا تصمیم گرفتیم حوله بافی را آموزش ببینم و به عنوان یک هنر برای سرگرمی دنبال کنیم.
وی افزود: آن زمان عروسم الهه دشتی که کارشناس مامایی است، تحصیل در دانشگاه را به اتمام رسانده و در انتظار آغاز طرح بود. اما بعد از مدتی حوله بافی با الهه نشستیم و گفتیم چرا این هنر باید فقط در قالب حوله بماند؟ چرا لباس نشود؟
جاهد ادامه داد:یک دار پارچهبافی خریدیم و یک چرخ خیاطی صنعتی، جالب بود که فردای همان روز، آموزشگاه پارچهبافی روبهروی خانهمان افتتاح شد! انگار مسیر خودش داشت ما را صدا میزد.
وی یادآور شد: تنها یک ماه بعد، نخستین لباس از پارچه دستبافشان دوخته شد و در نمایشگاه فنیوحرفهای ارائه شد؛ لذا استقبال مردم به ما گفت که ایدهمان جواب میدهد.
آزمون خطا تا تولید خلاقانه
حین مصاحبه، دستی به پارچههای لباسها و تن پوشها میکشم، لطافت پنبهای که از آن سخن میگویند کاملاً محسوس است. جاهد با تاکید بر این مسئله گفت:محصول ما ۱۰۰ درصد پنبه خالص است. از همان پنبهای که از مزارع منطقه برداشت میشود؛ بدون هیچ افزودنی.
این بانوی کارآفرین در بیرجند با تاکید بر اینکه مسیر تولید، مسیری ساده و آماده نیست اظهار کرد: از آنجا که محصول ما جدید و متفاوت از نمونههای صنعتی موجود در بازار است، با چالشهایی روبهرو هستیم.
وی بیان کرد: بسیاری از پارچههای شبیه به کار ما در بازار، صنعتی و ارزانتر هستند و در ترکیب آنها درصدی الیاف مصنوعی به کار رفته است؛ لذا در ادامه مسیر، با آزمون و خطا رنگهای مختلف، طرحهای جدید و ترکیبهای متنوع را آزمایش کردیم تا ببینیم کدام محصول بیشتر مورد استقبال قرار میگیرد.
جاهد گفت:هدف ما همیشه این بوده که سنت را با مدرنیته پیوند بزنیم و محصولاتی تولید کنیم که هم اصالت داشته باشند و هم قابل استفاده در سبک زندگی امروز و مورد سلیقه و علاقه جوانان نیز باشد.
ادامه مصاحبه را الهه دشتی که مشغول تا کردن پارچههای تازه بافته شده است، پیش میگیرم ، این عروس دهه هفتادی گفت:بعد از این بافت حوله و پارچه را شروع کردیم با نهادهای مرتبط، از جمله اداره صنایعدستی و سازمان فنیوحرفهای، ارتباط گرفتیم و مجوزهای لازم را اخذ کردیم.
وی افزود: همچنین افتخار داشتیم در کنار یکی از پیشکسوتان ارزشمند این حوزه، خانم ذاکریان، فعالیت کنیم و از راهنماییهایش بهرهمند شویم.
قدم در مسیر نمایشگاهی
بانوی جوان تولید کننده پارچه و لباس در بیرجند اظهار کرد: اولین نمایشگاه رسمی ما در تهران و در بازارچه چیتگر برگزار شد، با وجود اینکه تنها ۱۵ دست لباس تولید کرده بودیم، بدون ترس در نمایشگاه شرکت کردیم تا محصول خود را در یک شهر دیگر بیازماییم.
دشتی ادامه داد: امروز، پس از حدود چهار سال و نیم فعالیت، در بیش از ۳۰ تا ۴۰ نمایشگاه ملی و بینالمللی شرکت کردهایم.
وی تصریح کرد: دو دوره نیز در رویداد ایراناکسپو (توانمندیهای صادراتی ایران) حضور داشتیم و در آخرین دوره، توانستیم صادرات مستقیم به کشور عراق داشته باشیم.
بانوی جوان تولیدکننده پارچه و لباس در خراسان جنوبی ادامه داد:در کنار این فعالیتها، در برنامههای ویژهای مانند برنامه «میدون» نیز شرکت کردیم و وبسایت مجموعه راهاندازی شد و از طریق فضای مجازی و نمایشگاهها فروش داریم.
دشتی ادامه داد: همچنین موفق شدیم از طریق بسیج سازندگی نیز تحت حمایت قرار بگیریم و شبکه تولیدمان را گسترش دهیم.
وی بیان کرد: اکنون، با وجود اینکه بافندگان در منازل خود فعالیت میکنند و خیاطان نیز در کارگاههای مستقل مشغولاند، حدود ۲۰۰ نفر بهصورت مستقیم و غیرمستقیم با ما همکاری دارند.
صادرات با فروش آنلاین
بانوی جوان تولید کننده پارچه و لباس در بیرجند گفت: صادرات ما به کشورهایی نظیر آلمان، ایتالیا و استرالیا بهصورت چمدانی انجام شده است.
وی همچنین در زمینه هزینههای ارسال بستههای پستی سفارشات اظهار کرد: هزینه بالای پست و نبود مسیرهای صادراتی مناسب، مانع اصلی توسعه صادرات این محصولات تولیدی است و گاهی هزینه ارسال یک بسته از هزینه تولید بیشتر میشود.
دشتی یادآور شد: در کنار فعالیت تولیدی، مدتی در بخش دولتی بهعنوان ماما مشغول بودم؛ اما نهایت به این نتیجه رسیدم که سبک زندگی کارمندی و پشت میز نشینی با روحیاتم سازگار نیست و تصمیم گرفتم در مسیر تولید ادامه فعالیت دهم.
همراهی این مادرشوهر و عروس باعث شد که حرفهای فراموششده احیا و تبدیل به برندی در بازارهای ملی و جهانی شود.
وقتی کارگاه را ترک میکنم، دار پارچهبافی همچنان در گوشه اتاق با نظمی آرام مینوازد. جاهد هنگام بدرقه تاکید کرد:«ما از یک دار کوچک شروع کردیم. باور داریم و ادامه میدهیم.»
دشتی هم با اطمینانی که از مسیر پیشرو دارد، اظهار کرد:«این داستان تازه شروع شده. هنوز کلی راه هست تا به رویاهایمان برسیم.»
پارچهبافی در خراسان جنوبی از قدمتی طولانی برخوردار است، قدیفه، بقبند، چادر شب، سارق، صافی، دستارخان، چهار پوشاله، کرباس، لنگ، سفره توتی و حوله از انواع پارچههای نخی هستند که در این منطقه بافته میشود.
اما هنری که توانست نام خراسان جنوبی و روستای خراشاد از توابع شهرستان بیرجند را جهانی کند «توبافی» یا همان حوله بافی است.
توبافی، یک هنر دستی است که بیش از ۳۰۰ سال پیش در خراشاد و مناطق اطراف آن رایج بود و عمدتا هم زنان به این هنر مشغول بودند که گذر زمان آن را از یادها برد و دستگاههای مخصوص توبافی در پستوها زیر خروارها خاک رفت تا اینکه یک بانوی تلاشگر از روستای خراشاد با جرقهای در ذهن، به فکر زنده کردن هنر توبافی افتاد.