گروه زندگی ـ آزاده لرستانی: «دل آرا» چند روز قبل از عید سری به آرایشگاه زد، وقتی وارد آرایشگاه شد، با تعجب دید تعداد میزهای کار برای کاشت ناخن از ۲ میز به ۱۰ میز افزایش یافته است، بوی تند مواد هم حسابی کلافه‌اش کرده بود، با خودش کلنجار می‌رفت این همه مشتری برای کاشت ناخن در آرایشگاه چه کار می‌کنند،  با لحن خوب و متعجبی از کسی که کنار دستش ایستاده بود پرسید: آیا می‌دانی کاشت ناخن وضو ندارد؟ آن خانم که مشخص بود بیش از ۴۰ سال عمر دارد، گفت: خانم! پرسیدم؛ گفتند که بعد از کاشت ناخن با وضو جبیره‌ای کارمان راه می‌افتد. وقتی مدیر آرایشگاه متوجه صحبت این دو نفر شد، کنارشان آمد و گفت: همه مراجع می‌گویند با وضوی جبیره‌ای کاشت ناخن اشکال ندارد! «دل‌آرا» همچنان سردرگم صحبت‌ها بود که نوبتش شد، وقتی هم کارش تمام شد، در مسیر بازگشت به خانه به این فکر می‌کرد که کاشت ناخن از منظر دین امکان دارد یا نه؟

البته این دغدغه «دل‌‌آرا» به شکلی دیگر در میان مخاطبان «فارس من» نمود داشته است، آن‌ها در پویشی با عنوان «جلوی کاشت ناخن در آرایشگاه‌های زنانه گرفته شود» که به بیش از ۷۱ هزار امضا رسیده است،‌ خواستار آگاهی بخشی درباره پیامدهای کاشت ناخن شده‌‌اند. به همین خاطر پای صحبت «حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا کریمی»؛ کارشناس فقه احکام نشستیم تا از زوایای گوناگون به احکام مرتبط با کاشت ناخن بپردازد.

استاد احکام درباره پیامدهای «کاشت ناخن» می‌گوید

برای خواندن این گفت‌وگو با ما همراه باشید:

این حکم‌ها درباره کاشت ناخن را بخوانید

 یکی از سؤا‌ل‌هایی که درباره کاشت ناخن می‌شود این است که اصل کاشت ناخن از جهت تکلیفی کار حرامی است یا حرام نیست؟ و اگر کسی این کار را انجام داد چه وظیفه‌ای نسبت به نماز بر عهده‌‌اش است؟

در بخش اول که اصل ایجاد مانع است، خوب توجه کنید، یک مسأله‌ای ما داریم که در این زمینه فقها یا فتوا دادند یا احتیاط کردند، فرمودند: ایجاد مانعی در اعضای وضو و غسل که بعد از ایجاد شدن قابلیت برطرف شدن ندارد یا برطرف شدنش سختی غیر قابل تحمل را دارد، حرام است؛ یعنی فرد باید توجه کند اگر ضرورتی ندارد اصل ایجاد این مانع در اعضای وضو و غسل یک عمل حرامی به حساب می‌آید، یعنی معصیت کرده است.

نکته دوم، حالا اگر فردی این مانع را ایجاد کرد، یعنی خدایی نکرده مرتکب این عمل حرام شد و اهل نماز، اهل زیارت و متدین است، می‌خواهد وظایفی که منوط از «طهارت از حدث» را انجام دهد، سؤال می‌کند اکنون موقع وضو است چه وظیفه‌ای دارم؟ در وهله نخست این ناخنی که ایجاد شده و کاشته شده است، اگر قابل برطرف کردن بدون سختی غیرقابل تحمل و بدون ضرر زدن به بدن، ضرر قابل توجه است، باید این مانع برطرف شود، این تکلیف با خود مکلف است.

زوایای پنهان کاشت ناخن

اگر گفتند این نوع کاشتی که ما انجام دادیم برطرف کردنش به راحتی نیست، سختی غیرقابل تحمل دارد یا آسیب به بدن وارد می‌کند که آسیبش هم قابل توجه است، اینجا طبق نظر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، مقلدین ایشان باید هم وضوی جبیره‌‌ای بگیرند، یعنی مقلد  وضو می‌‌گیرد صورت را می‌شوید، دست را که می‌شوید، وقتی نوبت ناخن‌ها شد با دست مرطوب روی ناخن‌‌ها بکشد و علاوه بر وضوی جبیره یک تیمم هم انجام دهد، تیمم بدل از وضو یا اگر وظیفه‌اش غسل است، غسل جبیره‌ای انجام دهد، یک تیمم هم بدل از غسل انجام دهد، علاوه بر این، البته ایشان احتیاط می‌کنند فتوا نمی‌‌دهند، احتیاط می‌کنند که بعد از برطرف شدن مانع، ولو حالا چندین ماه بعد بالاخره این مانع برطرف شد، نمازهایی که با این کیفیت خواندند، یعنی با بودن ناخن‌ها، وضوی جبیره‌ای و تیمم خواندند را احتیاطاً قضایش را به جا بیاورند.

نکته دیگری که این بانوان باید توجه کنند، این است که چه کاشت ناخن برایشان مجاز باشد و چه مجاز نباشد، کاشت ناخن عرفا زینت به حساب می‌آید. البته در حال عادی لازم نیست بانوان گردی صورت، دست‌‌ها تا مچ را از نامحرم بپوشانند، اما اگر همین صورت یا دست‌ها زینت داشته باشد، آنجا دیگر موظف هستند زینت را از نامحرم بپوشانند، ولو در محدوده صورت و دست باشد.

شرایط غسل میتی که کاشت ناخن انجام داده است

 درباره احکام مرتبط با کاشت ناخن برایمان گفتید، حال اگر خانمی کاشت ناخن انجام داده است و از دنیا برود، غسل میت او به چه صورتی قابل انجام است؟

همان طور که مستحضر هستید یکی از واجبات مسلم دین مبین اسلام مسأله «غسل میت» است؛ یعنی مسلمانی که فوت می‌کند، بقیه موظف هستند ــ این وجوب را که یک وجوب کفایی است ــ او را غسل دهند، که نوعاً هم می‌فرمایند که غسل ترتیبی داده شود. در غسل یکی از شرایطش این است که مانعی از رسیدن آب به بشره و پوست نباشد.

حالا این خانم که فوت کرده و ناخن کاشته است، گاهی به جان این ناخن‌‌ها می‌افتند و می‌خواهند این ناخن‌ها را برطرف کنند، آیا لازم است این کار یا اصلاً جایز نیست؟ ببینید اگر مانعی در اعضای بدن متوفی است که قابل برطرف کردن است و برطرف کردنش هم آسیبی به بدن میت وارد نمی‌کند، در اینجا باید مانع برطرف شود، اما اگر مانعی است که برطرف کردنش باعث آسیب به بدن میت می‌شود، حق نداریم آسیب بزنیم.

میتی که کاشت ناخن داشته است…

حالا وظیفه چیست؟ اینجا احتیاط در این است، چون بعضی این احتیاط را هم لازم می‌دانند که هم غسل جبیره‌ای بر این متوفی صورت گیرد؛ یعنی سر و گردن را می‌‌شویند، سمت راست را که می‌شویند، موقعی که به دست رسید با دست خیس روی ناخن‌های کاشته شده می‌کشند و علاوه بر غسل جبیره‌ای یک تیمم بدل از غسل هم انجام می‌دهند، البته این احتیاطش است. برخی مراجع «غسل جبیره‌ای» را لازم نمی‌دانند،  آیت‌الله العظمی خامنه‌ای این احتیاط را لازم می‌داند که هم غسل جبیره‌ای داده شود و هم تیمم بدل از غسل صورت بگیرد.

آرایشگرها به کسب و کارشان عطر برکت بدهند

در گروه زندگی خبرگزاری فارس گزارش‌هایی را با عنوان «عطر برکت» منتشر کرده‌ایم که به معرفی کسب و کارهایی که توجه به فقه اقتصاد دارند، می‌پردازیم، در اینجا می‌خواستم از شما بپرسم آیا درآمد حاصله از کاشت ناخن می‌تواند شامل شغل‌های با برکت باشد؟

در این رابطه چند تا فرض مطرح  است از جمله اینکه خانمی به آرایشگری مراجعه کرده است و می‌خواهد ناخن بکارد، گفتیم که «کاشت ناخن» ایجاد مانع در مواضع وضو است، با این شرایط آرایشگر مجاز است این مانع را ایجاد کند؟ سؤال دومی که در این رابطه مطرح می‌شود این است که اگر مجاز نیست، اجرتی که بابت این کار می‌‌گیرد آیا حلال است یا حرام؟ مالک آن اجرت می‌شود یا نمی‌شود؟

عطر برکت را به آرایشگاه ببریم

در قسمت اول وقتی که فردی مراجعه می‌کند اگر برای مراجعه‌کننده ایجاد این مانع حرام باشد، یعنی مانعی باشد که اگر ایجاد شود موقع وضو و غسل دیگر قابل برطرف کردن نیست، خود آن فرد مجاز نیست این مانع را ایجاد کند. اکنون کسی را شما  اجیر می‌کنید که این مانع (کاشت ناخن) را برای شما ایجاد کند، خب! خود این کار وقتی حرام است، اجرت بر کار حرام را هم انسان مالک نمی‌شود، البته این حکم تنها به این کار نیست. عملی که انسان اجیر می‌‌شود انجام دهد یکی از شرایطش این است که مشروع و حلال باشد، اگر کاری حرام باشد ما اجیر شویم کار حرامی را انجام دهیم، هم کار حرامی مرتکب شدیم، هم اجاره‌مان باطل است؛ یعنی مالک آن اجرت نمی‌‌شویم.

پس این دو تا نکته را باید توجه کنیم که آن مراجعه‌کننده اگر ایجاد مانع برایش شرعاً مجاز است و کار مشروع به حساب می‌آید، مثلا برای مداوا ضرورتی برایش دارد، اینجا شما اجیر می‌شوید و در مقابل آن پول دریافت می‌کنید، ایرادی ندارد. ولی اگر ایجاد مانع برای مراجعه‌کننده حرام است و شما هم مرجع‌ تقلیدتان ایجاد مانع را حرام می‌دانند، بابت این کار حرام پول نمی‌توانید بگیرید. در واقع اجرت را هم مالک نمی‌شوید.